Naar een klimaatneutraal en klimaatbestendig Ternat: Klimaatactieplan 2030

• Wat realiseerden we al?
• Wat is de huidige situatie?
• Waar willen we naartoe?
• Participatief traject
• Hoe pakken we dit samen aan?
• Enkele concrete doelstellingen uit het klimaatactieplan
• Een vraag of opmerking?

Het wordt steeds duidelijker dat we voor enkele grote uitdagingen staan op vlak van klimaat: langdurige, warme, droge zomers met hittestress en watertekorten en anderzijds korte, hevige regenbuien met wateroverlast en erosie. Ook staat de open ruimte, zowel voor natuur als landbouw, steeds meer onder druk.

Hier kunnen we samen verandering in brengen.

In 2014 werd het Europees Burgemeestersconvenant ondertekend, waardoor Ternat zich engageerde om een lokaal klimaatbeleid te voeren en 20% CO2 te besparen tegen 2020 (t.o.v. 2011). Maar er is meer nodig en Ternat engageert zich hiertoe ook. Zo werd in 2020 het nieuwe burgemeestersconvenant ondertekend, met de verplichting binnen de twee jaar een Actieplan voor Duurzame Energie en Klimaat (SECAP of klimaatactieplan) op te maken. Dit klimaatactieplan werd op zitting van 30 maart 2023 door de gemeenteraad goedgekeurd.

Wat realiseerden we al?

De voorbije jaren werden al heel wat klimaatacties op poten gezet. Een greep uit de realisaties van de voorbije jaren:

• installeren van LED-verlichting in gemeentelijke gebouwen
• passief gemeentehuis/sociaal huis met een groendak
• zonnepanelen op bijna alle gemeentelijke gebouwen
• aankopen 100% groene stroom
• aanbieden voordelige benovatietrajecten en warmtescans voor inwoners
• verder uitbouwen van fiets- en voetgangersnetwerken 
• aankoop van elektrische dienstfietsen
• openbare verlichting werd reeds 52% verLED
• uitbreiden zone 30
• actief promoten van gebruik van fiets en/of openbaar vervoer bij de medewerkers
• vergroening wagenpark
• gebruik van watertapkraantjes op alle gemeentelijk sites

Wat is de huidige situatie? 

In 2011 (het referentiejaar) had de sector huishoudens het grootste aandeel in de CO2-uitstoot (45%), gevolgd door het particulier en commercieel vervoer (31%) en de tertiaire sector (14%).

In 2019 daalde de totale CO2-uitstoot op het grondgebied van Ternat met 14.2%. Hiermee scoren we in vergelijking met andere steden en gemeenten niet slecht, maar de vooropgestelde 20% haalden we dus niet. Een extra inspanning is duidelijk.

Waar willen we naartoe?

In het gemeentelijk klimaatactieplan worden volgende doelstellingen vooropgesteld:

• De uitstoot van CO2 in Ternat moet tegen 2030 met ten minste 40% terugdringen t.o.v. 2011 (klimaatmitigatie). Dit doen we door zowel energie te besparen als door in te zetten op hernieuwbare energie;
• De veerkracht te verhogen door ons aan te passen aan de gevolgen van klimaatverandering (klimaatadaptatie).

Participatief traject

Voor de opmaak van het klimaatactieplan werd ingezet op participatie.

• Er werden klimaatcafé ’s en klimaatraden georganiseerd, waar inwoners aan konden deelnemen. 
• Er werd een externe stuurgroep opgericht, bestaande uit deskundigen, vertegenwoordigers van de gemeentelijke adviesraden en de politieke fracties.

Hiermee wilden we komen tot een gedragen lokaal klimaatbeleid en klimaatplan. Om de ambitieuze doelstellingen te halen, is het namelijk belangrijk iedereen mee te krijgen. Wij kunnen onze doelstellingen immers enkel bereiken als ook onze inwoners, bedrijven, verenigingen… mee aan dezelfde kar trekken.

Hoe pakken we dit samen aan?

1. We zetten verder in op de besparing van CO2. We leggen de focus hierbij op de huishoudens, tertiaire sector en het particulier en commercieel vervoer.
   1. Gebouwen:
      1. er moet meer gerenoveerd worden. 
      2. er moet omgeschakeld worden naar groene warmte en groene stroom.
      3. jaarlijks zouden in Ternat 165 daken geïsoleerd moeten worden.
   2. Mobiliteit: we kiezen resoluut voor fietsers, voetgangers en openbaar vervoer.
      
      
2. We streven naar een uitfasering van fossiele brandstoffen en stimuleren volop hernieuwbare energie. Van de bruikbare daken wordt momenteel nog maar 6,4% benut voor zonnepanelen. Hier liggen dus nog heel wat kansen.
   
   
3. We zetten in op maatregelen om de gevolgen van de klimaatverandering te beperken:
   1. ontharden
   2. ruimte voor water voorzien
   3. bebossen en vergroenen
   4. warmteopname beheersen
      
      
4. We werken een nood- en interventieplan uit voor noodsituaties bij wateroverlast en langdurige hitte of droogte, met aandacht voor sensibilisatie en preventieve maatregelen.
   
   
5. Via een goede, doordachte ruimtelijke ordening verminderen we de uitstoot van broeikasgas en vangen we de gevolgen van de klimaatverandering op. 

Enkele concrete doelstellingen uit het klimaatactieplan

• 1m² ontharden per inwoner
• bijkomende verharding in de open ruimte vermijden
• natte natuur behouden en beschermen
• regenwateropvang of infiltratiecapaciteit verhogen met minstens 1 m³ per inwoner
• 1 extra boom en een halve meter extra haag of gevelgroen per inwoner
• meer schaduw via bomen of andere structuren op pleinen, in de dorpskernen en langs de belangrijkste wandel- en fietsroutes
• verstevigen van de groenblauwe netwerken

Een vraag of opmerking?

Laat het ons weten via klimaat@ternat.be